Хайлт » эрдэмтэд
Сталин ба Оросын эдийн засгийн шинжлэх ухааны хөгжил
Математикжсан санхүүтэй Оросын цагаач эдийн засагчийн ачаар танилцсанаа дурсаад, энэ үндэстний оюуны потенциалаа алдаж буй нь бидэнд ч бас сургамжтай байх болов уу гэж бодоод энэхүү нийтлэлийг бичив...
ДэлгэрэнгүйХуульч, доктор П. Баяр: УИХ яавч Үндсэн хуулийн цэцийн шийдвэрийг үндэслэж шийдвэр гаргаж болохгүй
Үндсэн хуулийн цэцээс давхар дээлийг хязгаарласан заалтыг хүчингүй болгосноороо хууль тогтоогчийн бүрэн эрхэнд халдсанаас гадна гүйцэтгэх засаглалын тэргүүний танхимаа бүрдүүлэх эрхэд ч сөргөөр нөлөөлөх нөхцөл байдал руу орчихлоо...
ДэлгэрэнгүйБҮХ НИЙТИЙН АНГЛИ ХЭЛНИЙ СУРАЛЦАХУЙ: ЕБС, англи хэлний багш нар ба суралцагчид
Боловсролын багц хуулийн хүрээнд хийгдэж буй хүн бүрт ижил тэгш, чанартай, хүртээмжтэй боловсрол олгох бодлогын реформ, бүх нийтийн англи хэлний суралцахуйг дэмжих арга хэмжээ зэрэг нь Монгол Улсын хувьд олон улсад өрсөлдөх чадвар..
ДэлгэрэнгүйДубайн хөгжлийн загвар
1990-ээд оны дунд үед нефть, байгалийн хийн нөөц нь барагдсан Дубайн Эмират 2020 он хүртэлх үндэсний хөгжлийн стратегиа боловсруулж, хөгжлийн зураг төсөл, хөрөнгө оруулалтын сангуудыг дотоод, гадаад талуудын оролцоотой цогц хэлбэр..
ДэлгэрэнгүйБоловсролын чанарын үнэлгээний тогтолцоо ба PISA шалгалтын тухай эргэцүүлэхүй
Монгол Улсын хувьд энэ давалгаанаас хол хоцроогүй бөгөөд суралцагчдын сурлагын ахиц амжилтыг хөндлөнгөөс үнэлэх ажлын хүрээнд БСШУЯ, БҮТ, Дэлхийн банкны төслийн багтай хамтран 2008 онд 5-р ангийн суралцагчдаас математик, унших чад..
ДэлгэрэнгүйЭдийн засгийн ухааны хѳгжил, ирээдүй
Эдийн засгийн ухаан анхандаа философи шахуу зүйл байсан. А.Смит, Д.Рикордо, К.Марксын номуудаас хүүрнэсэн ѳгүүлбэр, идеологийн гэж болохоор тайлбарыг уншиж болно. Сайн тал нь заавал олон жил энэ сэдвээр бэлтгэгдээгүй байсан ч, бар..
ДэлгэрэнгүйБоловсролын салбарын реформыг цаг алдалгүй хийхэд бид бэлэн үү?
Монгол Улсын Засгийн газар 2020-2030 онд “Хүн бүрд чанартай боловсрол эзэмших эрх тэгш боломж бүрдүүлж, тэгш хамруулах тогтолцооны шинэчлэл” хийж хэрэгжүүлэхээр урт хугацааны бодлогоо томъёолж тодорхойлсон ба боловсролын багц хуул..
ДэлгэрэнгүйӨв
Та бүхэн 500 жил үргэлжлэх судалгаа байдаг гэвэл итгэх үү? Ер нь шинжлэх ухааны түүхэнд урт хугацаанд хийгдсэн судалгаанууд олон байдгаас зарим нь хачирхалтай, зарим нь бүр элэг хөшөөм агуулгатай байх нь олонтаа. Жишээлбэл 1948 он..
ДэлгэрэнгүйОрчин үеийн үлгэр ба хиймэл оюун ухаан
Хүн төрөлхтөн хиймэл оюун ухааны талаар ярьж, бүтээх элдэв оролдлого хийж, үр дүнд хүрч байгаа талаар сүүлийн үед бид олонтаа сонсох болсон. Доор өгүүлэгдэх зүйлс бол Макс Тегмарк хэмээх физикч, зохиолч, эрдэмтний хүн төрөлхтөний ..
ДэлгэрэнгүйХөгжил дэвшил ба боолчлол
Эртний Грек болон орчин цагийн Монголын ардчилалд зөвхөн “иргэн хүн” улс төрд оролцдог, сонгууль өгдөг гэдгээрээ ижил төстэй. Гэхдээ гол ялгаа нь “иргэн” хэмээх ойлголтод оршино...
ДэлгэрэнгүйHomo Deus: Цар тахал хүн төрөлхтний ирээдүйг өөрчлөх нь
Шинжлэх ухаанд гэнэтийн нээлт олонтоо тохиолдсон нь үнэн хэдий ч эмч нар янз бүрийн химийн элементүүд хольж туршаад л шинэ эм гаргачихдаггүй. ..
ДэлгэрэнгүйАль-Фарабигийн үзэл баримтлал ба дундад зууны тусгал
Аль-Фараби, философийг нэгдмэл нэг зүйл гэж авч үздэг байсан юм. Учир нь философичдын туйлын зорилго бол бүгд адилхан үнэнийг олж танин мэдэхэд чиглэгдсэн байдаг. ..
ДэлгэрэнгүйБүгдээрээ нэг талдаа шүү!
Манай хуучин боловсролын зөвлөлт системд орос хэлийг гадаад хэл гэж заадаг байснаа 80-д оноос хоёр дахь хэл гэж зааж эхэлсэн юм. Учир нь дээд боловсролтой хүн бэлтгэх зардал, ялангуяа ЗХУ-д инженер, техникийнхнийг сургахад хэлний ..
ДэлгэрэнгүйКОВИД19: Эрүүл саруул ухаанаар асуудлыг шийдэх нь
ТОМё БОДё, “Тархи угаалт” нийтлэлээс хүн гэдэг амьтан рационал биш, өөрийн зохиосон үлгэртээ итгэгч болох тухай жаахан ч гэсэн ойлголттой болсон гэж найдья. Цар тахлын үед дунд сургуулийн хичээлийг 3х2 загвар буюу гурван өдөр тан..
ДэлгэрэнгүйХүүхэд нас ба санхүүгийн боловсрол
Хүүхэд нас бол мөнгөнд санаа зовох үе биш, тийм байх ч ёсгүй. Гэхдээ мөнгөний талаар зөв ойлголт мэдлэгийг эрт олж авах нь хувь хүний амьдралд ч, улс орны эдийн засгийн хувьд ч олон эерэг өөрчлөлтийг бий болгож чадна. ..
ДэлгэрэнгүйГАЗАР ТАРИАЛАНГИЙН ДАРААГИЙН ХУВЬСГАЛ: Босоо газар тариалан ба өсгөмөл мах
Хүн төрөлхтөнд тулгамдаад буй хамгийн том асуудлуудын нэг бол яахын аргагүй хүнсний хангамжийн асуудал билээ. Зөвхөн 2014 онд гэхэд л хүн төрөлхтөн хоол хүнснийхээ хэрэглээнд нийтдээ 50 тэрбум толгой тахиа, 1.47 тэрбум толгой гаха..
ДэлгэрэнгүйСармис? Саримс уу?
Сүүлийн үед Монгол хэлний зөв бичих дүрэм гэж арван жилийн хүүхэд байтугай насаараа номын мөр хөөсөн мань мэт нь хүртэл ойлгохооргүй 'бантан' гарч ирэв. ..
ДэлгэрэнгүйТархи таны нэг хэсэг үү? Эсвэл ТА = Тархи уу?
Юутай ч, туршилт ч дуусав. Шинжлэх ухаан ч тайвшрав. Эрдэмтэд ч амар сайхандаа жаргав. Бүх зүйл хэвийн гэж үзлээ. Гэвч... ..
ДэлгэрэнгүйС.Сээсрэгдорж: Одоогоор COVID 19-өөс хамгаалах вакцин нь хувь хүн та өөрөө
COVID 19 -ийг Монгол уламжлалт анагаах ухааны эмнэлзүйгээр авч үзвэл гурван үе шаттай байхаар байна. Эхний эс боловсорсон үе 3-7 хоног.....
ДэлгэрэнгүйМонгол Улсад COVID-19-ийн халдвар дотоодод тархсан тохиолдолд тархалтын хурд, нас баралтын хувь ямар байх вэ?
Цар тахалын үед цаг хугацаа хамгаас чухал. Энд улсын эдийн засаг, эрүүл мэндийн салбарын хүчин чадал болон эрүүл мэндийн салбарын санхүүжилтаас гадна нотолгоонд суурилсан шийдвэрийг богино хугацаанд гаргах нь ямар чухал болохыг дэ..
ДэлгэрэнгүйДэлхийн эдийн засагт COVID 19: V, U, L эсвэл I уу? Эсвэл огт ѳѳр зүйл үү?
Дэлхий даяар хурдтай тархаж буй вирустай тэмцэх тулааны эхний фронт нь мэдээж эрүүл мэндийн салбар. Харин макро эдийн засгийн бодлогоор вирусыг дарах боломжгүй ч, эхний ээлжинд эрүүл мэндийн салбарыг дэмжих, мѳн эдийн засагт, хүмү..
ДэлгэрэнгүйЧоно борооноор буюу авлига хорооноо-гоор
Онцгой нөхцөл байдлын үед тусламж үзүүлэх, хуваарилах зорилгоор нэмэгдүүлсэн нөөцийг авлигачид завшихаас сэргийлж мөнгөний урсгалд мониторинг хийж, хөрөнгийг хянаж байх шаардлагатай...
ДэлгэрэнгүйДЭЛХИЙ ЮУ УНШИЖ БАЙНА ВЭ? Түүхч, философич Харари коронавирусын дараах дэлхийн тухай
Өнөөдөр бид ямарваа нэг сонголт хийхдээ нүдний өмнө тулж ирсэн аюулыг хэрхэн давахаас гадна шуурга намжсаны дараа ямар дэлхийд амьдрах вэ гэдгээ ч асууж үзэх хэрэгтэй. Мэдээж шуурга намжина, хүн төрөлхтөн даваад гарна, бидний ихэн..
ДэлгэрэнгүйHOMO DEUS: Хүн төрөлхтний дайсан хэн бэ?
Европ тивээс очиж буй далайчид, худалдаачдаас үүдэлтэй халдварууд Америк, Австрали, номхон далайн арлуудын ямар дархлаагүй, шинэ биетэд тэсвэргүй уугуул иргэдийн 90 хувийг хөнөөсөн гэдэг аймшигтай тоо байдаг юм байна...
ДэлгэрэнгүйUNSICK PODCAST: COVID-19 халдварын сэжигтэй тохиолдлын хөнгөн хэлбэрийн үед гэртээ хэрхэн эмчлэх вэ?
Шинэ коронавирусын (covid-19) халдварын тохиолдол бүртгэгдэж дэлхий нийтэд зарлаад багагүй хугацаа өнгөрлөө. Энэ хугацаанд дархлаагаа дэмжихийг эрдэмтэд хамгийн их зөвлөжээ...
ДэлгэрэнгүйПопулизмыг яаж ялах вэ?
Дэлхий даяар ардчилалд тулгарч буй хамгийн том сорилт гаднаас бус дотроосоо эхтэй. Орос, Хятад болон бусад дарангуйлагч тогтолцоотой орнуудын манай ардчиллын инстүүц тогтолцоонд нөлөөлөх оролдлоготой эрс шийдэмгий тэмцэх ёстой ч ..
ДэлгэрэнгүйУУЛ УУРХАЙ: Металл Рений нээгдсэн түүхээс
Рени нь VI бүлгийн галд тэсвэртэй металлууд (молибден, вольфрам) мөн цагаан алтны бүлгийн металлуудтай ойролцоо шинж чанартай. ..
ДэлгэрэнгүйЦагаан сар ба хар нулимс
Коронавирусын ажиллах механизмыг энгийнээр тайлбарлавал вирус эсд титмээрээ бэхлэгдэнэ. Гадна бүрхүүлээ хаяад генийн материалаа (+gRNA) эсд шахаад эс дотор үржиж эхэлнэ. ..
ДэлгэрэнгүйUnsick podcast: Коронавирусыг хэрхэн оношилдог вэ?
Коронавирусын халдварын үед амьсгалын эрхтэн тогтолцоо ханиад томуу уушигны хатгаа төст эмнэлзүйн зовиур илэрдэг. ..
ДэлгэрэнгүйҮНДСЭН ХУУЛЬ: Эрдэнэт, Дархан хот мөн үү?
Эрдэнэт, Дархан нь одоо л албан ёсоор хот болж, түүнийг дагаад төсөв, хотын татварын асуудал засаг захиргааны нэгжээс салангид болох боломжтой болж байна...
ДэлгэрэнгүйЯагаад Ази тивийг дэлхийн ирээдүй гэж үздэг вэ?
Ирээдүй бол Ази , Ирээдүй бол зүүн хойд ази гэх нэр томъёог бид сүүлийн үед нилээд сонсох болов. НҮБ-н мэдээлж буйгаар өнөөдөр Ази тивд 48 улс оршдог. БНХАУ, Энэтхэг,Япон,Солонгос,Турк,Саудын Араб, Катар, Казакстан ,Монгол,Хойд..
ДэлгэрэнгүйИрээдүй өчигдрөөс эхэлчихжээ
ДНК-ийн төвшинд бидний төсөөлж чадахгүй олон зүйлсийг хийснээр хүн тун удахгүй хамгийн багадаа 220 жил амьдрах боломжтой гээд индэр дээрээс хэлээд байх юм аа энэ нэг профессор...
ДэлгэрэнгүйЭдийн засгийн ухааны хѳгжил, ирээдүй
Эдийн засгийн ухаан анхандаа философи шахуу зүйл байсан. А.Смит, Д.Рикордо, К.Марксын номуудаас хүүрнэсэн ѳгүүлбэр, идеологийн гэж болохоор тайлбарыг уншиж болно. ..
ДэлгэрэнгүйҮНДСЭН ХУУЛЬ: Монгол улсад Ерөнхийлөгчийн засаглал хэрэггүй!
Монгол Улс дахь парламентын засаглал, ардчилсан дэглэмийг устгаж бараг хязгааргүй эрх мэдэлтэй ерөнхийлөгчийн засаглал буюу дарангуй дэглэм рүү шилжүүлэх, шүүхийн бие даасан байдал, шүүгчийн хараат бус байдал, хүний эрх, эрх чөлөө..
ДэлгэрэнгүйБ.Түмэнцэнгэл: Эдийн засаг тогтвортой байхад нөлөөлөх чухал хүчин зүйл бол ''Макро зохистой бодлого''
Богино хугацаанд зээл хурдтай өсөөд, эргээд огцом агших нь эдийн засагт сайн биш. Харин аль болохоор тогтвортой байх нь чухал...
ДэлгэрэнгүйМорин хуурын инженерчлэл
Инженер гэдэг зөвхөн байшин барьж, машин засдаг хүн биш. Үндэсний хөгжмийн соёлоо тээж үлдэх, дэлхий дахинд түгээн дэлгэрүүлэхэд ч инженерийн оролцоо чухал...
ДэлгэрэнгүйАмерикт хараат бус төв банк хэрэгтэй
Төв банкны тэргүүн болон Холбооны нөөцийн системийн бусад удирдлагууд Конгрессийн өмнө нээлттэй сонсгол хийхийн зэрэгцээ олон нийтэд хандсан яриа илтгэлээр дамжуулж эдийн засгийн байдлын талаарх үнэлэлт дүгнэлтээ, хуулиар ногдсон ..
ДэлгэрэнгүйЭрчим хүчний ирээдүйн шийдэл
Автомашин үйлдвэрлэгчид бүгд цахилгаан загвар руу шилжихээ мэдэгдсэн бөгөөд эдгээр үйлдвэрлэгчид 2020 он гэхэд 20 сая, 2030 он гэхэд 200 сая, 2050 он гэхэд нэг тэрбум цахилгаан машиныг зах зээлд нийлүүлэхээр тооцжээ...
ДэлгэрэнгүйЛ.Лүндэндорж: Шүүх засаглалд засаж залруулах олон зүйл байна тэр дундаа шүүгчийн хариуцлагын асуудлыг илүү анхаарах хэрэгтэй
Шүүхийн хараат бус байдал гэдэг юмыг дэлхий дахин 200 жил судлаад, албаных нь ийм байна, хувийнх нь ийм байна гээд Монголчууд бол зохиох хэрэг байхгүй. Энэ хүн төрөлхтний гаргачихсан боловсруулсан, туршсан тэр мэдлэгийн өв соёлоос..
Дэлгэрэнгүй1992 оны Үндсэн хуулийн “нэмэлт өөрчлөлт” ба Үндсэн хуулийн зөрчил
Үндсэн хуулийн эрх зүйд нэмэлт, өөрчлөлт оруулахад баримталбал зохих журам зөрчигдсөн бол Үндсэн хуулийн зөрчил гэж үздэг. ..
ДэлгэрэнгүйМонголын түүхэн бичиг үсгүүд (2-р хэсэг)
Аливаа улс үндэсний бичиг, түүн дээр үндэслэсэн бичгийн хэл нь аль нэг ноёрхох аялгууны онцлогийг бусад олон аялгуунд хүчээр тулгалгүй, тухайн нэг ард түмний буюу эс бөгөөс тэрхүү хэлээр хэлэлцэгч олон ард түмний хэлний нийтлэг ..
ДэлгэрэнгүйХЭЛЭЛЦҮҮЛЭГ: Гадаад сурталчилгаа ба орчуулгын асуудлууд
Утга зохиол, соёлоороо дамжуулж дэлхийд танигдах боломж бидэнд бий. Гагцхүү үүнд үнэхээр төрийн дэмжлэг хэрэгтэй. Хятад улс өөрийн үндэсний утга зохиолыг дэлхий дахинд хүргэхийн тулд хэр хэмжээний хөрөнгө гаргаж ямар сайхан ажлууд..
ДэлгэрэнгүйТусгаар тогтнолын хана хэрэм ба үндэсний үзэл
Нэг монгол залуу Хятад улсад хүнд гэмтээд түүнд тухайн газрын иргэний цус сэлбэх гэтэл «Үхсэн ч хужаагийн цусаар өөрийгөө бузарлахгүй.» хэмээн эсэргүүцсэн тухай онигоо шиг мэдээлэл нийгмийн сүлжээгээр явж харагдсан. Та ч гэсэн бод..
ДэлгэрэнгүйТелевизийн зар сурталчилгаа хүүхдийн тархинд хэрхэн нөлөөлдөг вэ?
Гэртээ орж ирсэн цагаас зурагтаа асаагаад хүүхэддээ үзүүлээд суулгачихдаг эцэг эх цөөнгүй байдаг бол эсрэгээрээ хүүхдэд муугаар нөлөөлдөг гээд огт асаадаггүй эцэг эхчүүд ч байдаг. ..
ДэлгэрэнгүйМЭДЛЭГ: Феромон-хүнийг удирдагч
Нялх хүүхэд ээжийнхээ үнэрт дуртай. Үнэр нь шингэсэн ээжийн хувцас зэрэг бол нандин бараа байдаг. ..
ДэлгэрэнгүйМонголын түүхэн бичиг үсгүүд
Монголын эртний бичиг үсэг эхлэн суралцагчдын үздэг байсан 'Оюунтүлхүүр' судрыг Монгол-Хангыл үсгээр хадан ярианы дэвтэр сурах бичиг болгон Солонгосын Хааны ордныхон Монгол хэл сурахдаа ашиглаж байсан нь нотолдог. ..
ДэлгэрэнгүйМонголыг хөгжүүлэх хүмүүс
Манай 94 их, дээд сургууль, коллеж дэлхийн жишиг рүү дөхөхөд, тэнд суралцаж буй 157625 оюутан бусдын л нэгэн адил шинжлэх ухааны сүүлийн үеийн ололт амжилтуудаас сурч мэдэх боломжоор хангагдахын тулд бид юу хийх ёстой вэ?..
ДэлгэрэнгүйШинжлэх ухаан: Агаарын бохирдол аутизмтай хүүхэд төрөх эрсдэлийг нэмэгдүүлж байна
Эрдэмтдээс жирэмсэн эхчүүдэд өөрийн боломжоор бохирдлоос зайлсхийж, маск зүүх, эрүүл чанартай хүнсээр дархлаагаа дэмжиж байх, агаарт гарах, бохирдол ихтэй бүсээр явахгүй байх, гэрийн агаараа цэвэршүүлж байхыг зөвлөж байна. ..
ДэлгэрэнгүйАЛТАН АЛИМ: Агаарын бохирдлыг анхааруулагч буюу утаа сорогч цамхагийн тухай хэдэн үг
Нэг бүр нь сая долларын үнэтэй энэхүү цамхгийг Хятад Энэтхэгийн улстөрчид ард түмэндээ утаатай тэмцэж буйгаа нотлохын тулд худалдан авч тавьсан гэж үзэх үндэслэлтэй...
ДэлгэрэнгүйХиймэл оюун ухааны хөгжил ба хүн төрөлхтөн
Шинжлэх ухааны олон эрдэмтэд робот дэлхий нийтийг удирдвал ямар үйл явц болох талаар таамаглал дэвшүүлдэг. ..
ДэлгэрэнгүйЦ.Нямдорж сайдыг УИХ-ын даргаар дахин томилж огт болохгүй
Ц.Нямдоржийн маргаан I болон Ц.Нямдоржийн маргаан II нь Цэцийн түүхэн дэх хамгийн шилдэг шийдвэрүүдэд зүй ёсоор тооцогдохоос аргагүй юм...
Дэлгэрэнгүй