Дэлхийн хэмжээнд хүн амын өвчлөл, нас баралтад нөлөөлж байгаа зонхилох 10 эрсдэлт хүчин зүйлээс хамгийн түгээмэл, анхдагч эрсдэлт хүчин зүйлс нь зохисгүй хооллолт, хөдөлгөөний хомсдол, архи, тамхины хэрэглээ бөгөөд эдгээр нь илүүдэл жин, цусны даралт ихсэлт, цусан дахь өөх тос, саахар (глюкоз)-ын хэмжээ нэмэгдэх зэрэг завсрын хүчин зүйл байдлаар илэрч улмаар өвчлөл, нас баралтад хүргэж байгааг ДЭМБ тогтоогоод байна. Монголчууд бид халдварт өвчний тухай ярихаас биш халдварт бус өвчний тухай ярих нь үлэмж бага ажээ. Гэтэл халдварт бус өвчин 21 -р зууны чимээгүй тахал гэж нэрлэгдэх болсон. Халдварт бус өвчин гэдэг нь ямар нэгэн вирус, нянгийн бус гаралтай бөгөөд удамших магадлал бага өвчин юм. Үүсэх нөхцөлийн хувьд мэдээж л амьдралын буруу хэвшил. 1990 оны байдлаар Монгол улсад чихрийн шижин өвчтэй хүн маш цөөхөн байсан аж. Эдгээр хүмүүс чихрийн шижинтэй болсон шалтгаан нь өөрсдөөс нь шалтгаалах гэхээсээ илүүтэйгээр бие организмын ямар нэг өөрчлөлттэй холбоотой байсан бололтой. Монгол оронд халдварт бус өвчний тоо эрс нэмэгдэж байгаа шалтгаан нь мэдээж буруу хооллолт, бухимдал, архи тамхины зохисгүй хэрэглээ, хөдөлгөөн дутагдал гэх мэт цөөхөн хүчин зүйл маш сөргөөр нөлөөлж байна.
Нэгэн жишээ дурдвал:
Хөдөө амьдардаг 60 настай эрэгтэй, хотод амьдардаг 35 настай эрэгтэй хоёрын цусны даралт адилхан байна бодохоор л уур бухимдал, хоол хүнс, агаарын байдал, дуу чимээ эрүүл мэндэд ямар их сөргөөр нөлөөлдөг бэ гэдэг нь тодорхой байгаа юм.
Халдварт бус өвчинд өртөх эрсдэлийг иргэн та өөрөө бүгдийг нь бүрдүүлж байна гэж хэлбэл өрөөсгөл ойлголт болох байх. Өвлийн цагт утаа, хавар зунд тоосжилт гээд сөрөг нөлөөтэй зүйлс бий. Гэхдээ урьдчилан сэргийлэх бүрэн боломжтой. Тухайлбал, үргэлж сууж ажил хийдэг хүмүүс ажлаа тараад 10-20 минут алхах ч юм уу, амралтын өдрөөр уул хаданд, эсвэл энгийн байдлаар ч алхаж, хааяа нэг ч хамаагүй спортоор хичээллэж болох юм. Мөн хүнсний бүтээгдэхүүнээ сонгохдоо жимс жимсгэнэ , цагаан идээ, хүнсний ногоо гэх мэтийг сонгож, амин дэмээр баялаг хоол хүнс хэрэглэж энэ аймшигт өвчнүүдээс урьдчилан сэргийлье.
Г.Ганбат
ХЭХЭХЭХАВ
МАЙ, Балданпүрэв минь. Ниггерийн боовоо чи бол миний өдрийн бодол шөнийн зүүд үүрдийн минь мөрөөдөл. Миний Ховдын ариун алыг минь хүсвэл амс даа
Чи ал амслаа гэхэд үрийн шингэнээ гадагшлуулна тэ? Тэгэхэд чинь боовын чинь цусны даралт бууж барагтай томрохгүй
Хөөе, Ниггерийн боовоо наадах чинь худлаа шааж байгаан
ОК
За тэгж байгаад нэг найз охин олох гэж хичээнэ ээ, чи санаа зоволтгүй дуугуй бай ок?
Би хэзээ ал амсах юм бэ? Тэгвэл томорч магадгүй
Битгий!! Заза би чамайг томруулах арга хэмжээ авахаасдаа
Заза тэгвэл би явж амий хорлолоо
Чи хажууд нь шал жижигхэн юм л байна
Тэгээд би юу болж байна вэ?
Пүүүүүү ямар том шодой вээээээээ ёооооо
zobv energetei mede bn
blla